GENEL AF NEDİR?
Genel af; Türk Dil Kurumu’nda kamu yararına uygunluğu anlaşıldığında belli bir veya birkaç suç çeşidi için yapılan kovuşturmaların durdurulması, verilmiş cezaların kaldırılması veya azaltılması anlamına gelmektedir.
Hukukta genel af hem suçu hem de cezayı ortadan kaldırdığından genel olarak adlandırılmaktadır.
Anayasa’nın 87. maddesi uyarınca Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek yetkisine sahiptir.
Münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.
Anayasa’nın 104. maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı; sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.
Genel affın sonuçları aşağıdaki şekildedir:
Kamu davası düşer.
Hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Müsadere olunan şeylerin veya ödenen adli para cezasının geri alınmasını gerektirmez
Yargılama giderleri istenemez.
GENEL AF YARGITAY KARARLARI
Konuyla ilgili olarak Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 06.12.2011 T. 2011/4-217 E. 2011/244 K. sayılı kararı aşağıdaki gibidir:
“Af, suç teşkil eden fiiller için ceza verme hakkını ortadan kaldıran, verilmiş olan cezaların kısmen veya tamamen infazını önleyen, yetkili mercilerce yapılmış hukuksal tasarruflardır. Af yetkisinin kullanılması, netice itibariyle devletin cezalandırmak hakkından geçici olarak feragat etmesi anlamına gelmektedir. Doğurduğu sonuçlara göre af, biri mahkûmiyet ve kamu davasını ortadan kaldıran genel af, diğeri de sadece cezaya etki eden özel af olarak ikiye ayrılabilir.
Genel af; yasa koyucunun çeşitli faydalar gözeterek tüm veya belirli bazı suçlara dair davaları ve kesinleşmiş cezaları bütün sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldıran bir yasama işlemidir. 765 Sayılı T.C.K.nın 97 ve 5237 Sayılı T.C.K.nın 65/1 inci maddelerine göre genel af, henüz kesinleşmemişse kamu davasını, mahkûmiyet kararı kesinleşmiş ise hükmedilen cezaları bütün neticeleriyle birlikte ortadan kaldırır.
Genel affın, belirli koşullara bağlanması da olanaklıdır. Bunun yanında sanık veya hükümlünün aftan yararlandıktan sonra belirlenen bir süre içinde suç işlememesi şeklinde, affı ortadan kaldırıcı koşullar da konulabilir. Tüm bu koşullar, affın genel af olma özelliğini ortadan kaldırmamaktadır.
Özel af; işlenmiş olan fiilin suç olma niteliğini ortadan kaldırmamakta olup, sadece hükmedilmiş ve kesinleşmiş olan cezalarda bazı düzenlemeler söz konusu olmaktadır. 765 Sayılı T.C.K.nın 98 ve 5237 Sayılı T.C.K.nın 65/3 maddeleri uyarınca özel af, kamu davasına ve mahkûmiyete etkisi olmaması, yalnız ceza üzerine etkili olması sebebiyle sadece cezayı kısmen veya tamamen düşüren bir sebeptir. Özel affın mahkûmiyeti etkilememesi sebebiyle mahkûmiyete bağlı hak yoksunlukları devam eder. Bununla birlikte genel afta olduğu gibi özel afta da bazı koşullar öngörülebilir.”