SUÇ İŞLEMEYE AZMETTİRME NEDİR?
Azmettirme; suç işleme konusunda düşüncesi olmayan kişide suç işleme kararı verdirilmesidir. Azmettirici ise, bu suç işleme kararını verdiren kişidir.
Azmettirmeden söz edebilmek için bazı şartların varlığı gerekir.
Kişinin önceden bir kararının mevcut olması halinde azmettirmeden değil yardım etmeden bahsedilebilir.
Azmettiricinin kasten hareket etmesi gerekmektedir.
Azmettirenin kastının, suçun kanuni unsurlarını, kişide karar oluşturmayı ve suçun bu kişi tarafından işlenmesi kapsaması gerekmekte ve ancak suçun işleneceği yer, zaman ve sair ayrıntıları kapsamasına gerek bulunmamaktadır.
Azmettiricinin cezalandırılması için suçun en azından teşebbüs aşamasında kalması gerekir.
Azmettirici, ancak azmettirdiği suçtan cezalandırılabilir ve aşılan kısımdan sorumlu tutulamaz.
Azmettireni azmettirme de mümkün olup bu durumda, hem azmettireni azmettiren, hem de azmettiren aynı şekilde sorumlu olur.
AZMETTİRMENİN CEZASI NE KADARDIR?
Azmettiren, suçun cezası ile cezalandırılır. Yani azmettirmenin cezası, suçun cezası ile aynıdır. Azmettirici, suça TCK m. 40 uyarınca, bağlılık kuralı ile bağlıdır.
AZMETTİRME NASIL İSPATLANIR?
Azmettirme; ceza muhakemesi hukuku kapsamında serbest delil ilkesi çerçevesinde her türlü delille ispatlanabilir. Ancak azmettirmenin, ceza muhakemesi hukukunun maddi gerçeğe ve kesin sonuca ulaşma amacı doğrultusunda da her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delille ispatlanması gerekir. Bu bağlamda da her somut olaya özgü olarak hakim ya da mahkeme tarafından durum takdir edilir.
SUÇ İŞLEMEYE AZMETTİRME YARGITAY KARARLARI
Konuyla ilgili bir kısım Yargıtay kararları aşağıdaki gibidir:
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 18.03.2021 tarih, 2020/1-465 E. 2021/122 K.
“Azmettirme, belli bir suç işleme hususunda henüz bir düşüncesi olmayan kişide, bir başkası tarafından suç işleme kararının oluşmasının sağlanmasıdır. Eğer kişi daha önceden suçu işlemeye karar vermiş ise bu takdirde azmettirme değil, artık aynı Kanun'un 39/2. maddesi kapsamında manevi yardım söz konusu olacaktır. Azmettiren konumundaki kişinin kasten hareket etmesi gerekir. Bu kastın, failde belli bir suçu işleme konusunda karar oluşturmayı, suçun bu kişi tarafından işlenmesi hususunu ve azmettirilen suçun kanuni tanımındaki unsurlarını kapsaması gerekli olmasına karşın, eylemin yer ve zamanı ile işleniş tarzına ilişkin ayrıntıların belirlenmesine gerek yoktur.”
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 24.05.2016 tarih, 2014/1-593 E. 206/269 K.
“Azmettirme, belli bir suçu işleme hususunda henüz bir fikri olmayan kişide, bir başkası tarafından suç işleme kararının oluşmasının sağlanmasıdır. Eğer, kişi daha önce suçu işlemeye karar vermiş ise, bu taktirde azmettirme olmaz, artık manevi yardım olabilir. Azmettirme, yeni yasada bir şeriklik hali olarak düzenlenmiştir. Bununla birlikte, izlenen suç politikasının gereği olarak, azmettirenin de, failin cezası ile cezalandırılacağı kabul edilmiştir. Hatta 38. maddenin 2. fıkrasındaki hallerde azmettirene failden daha fazla ceza öngörülmüştür.
Yukarıda da belirtildiği gibi ancak kasten işlenebilen bir suça azmettirme mümkündür. Azmettirme, daima eylem üzerinde manevi bir etkiyi ifade etmektedir, ihmali davranışla azmettirme mümkün değildir. Azmettirenin kasten hareket etmesi gerekir. Bu kastın, failde belli bir suçu işleme hususunda karar oluşturmayı, suçun bu kişi tarafından işlenmesi hususunu ve azmettirilen suçun kanuni tanımındaki unsurlarını kapsaması gerekir. Eylemin yer ve zamanının veya eylemin işleniş tarzına dair ayrıntıların belirlenmesine gerek yoktur. Yine, kişi ancak belli bir suça azmettirilebilir. Suç işlemesi istenen kişinin belli olmaması halinde de azmettirmeden söz edilemez. Azmettirmeden ceza verilebilmesi için bu suçun tamamlanmış veya en azından teşebbüs aşamasında kalmış olması gerekir. Sonuçsuz kalmış azmettirmeden ceza verilmez. Ancak, bu hal ayrı bir suç olarak yasada ayrıca düzenlenmişse o zaman cezalandırılabilir. Azmettirilenin sınırı aşması halinde, önemsiz sapmalar, işlenen suçtan dolayı kişinin azmettiren sıfatıyla sorumlu tutulmasına engel oluşturmaz. Bunun dışında azmettirilenin, nitelik veya nicelik olarak azmettirilen suçun sınırlarını aşması halinde, azmettiren ancak azmettirdiği suçtan cezalandırılabilir. Aşılan kısımdan sorumlu tutulamaz. Ayrıca, azmettireni azmettirmek de mümkündür. Bu durumda, hem azmettireni azmettiren, hem de azmettiren aynı şekilde sorumlu olurlar.”
Yargıtay 1. Ceza Dairesi 13.10.2020 tarih, 2020/2423 E. 2020/2313 K.
“Azmettirme; maktule karşı suç işleme yönünde kendisinde herhangi bir kanaat ve karar olmayan bir kişiye suç işleme kararını verdirmektir.”
Yargıtay 16. Ceza Dairesi 27.03.2018 tarih, 2017/2554 E. 2018/935 K.
“Suç işleme kararı olmayan bir kişinin suç işlemesi için ikna edilmesi azmettirmedir ( TCK madde 38 ).”