ADLİ KONTROL ŞARTI NEDİR?
Adli kontrol konusu 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Bir suç sebebiyle yürütülen soruşturmada, tutuklama sebeplerinin varlığı halinde, şüphelinin tutuklanması yerine adli kontrol altına alınmasına karar verilebilir. Kanunda tutuklama yasağı öngörülen hallerde de adli kontrole ilişkin hükümler uygulanabilir.
Şüpheli, Cumhuriyet savcısının istemi ve sulh ceza hakiminin kararı ile soruşturma evresinin her aşamasında adli kontrol altına alınabilir.
Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremediği tespit edilen şüpheli ile gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçmemiş bulunan kadın şüphelinin tutuklanması yerine adli kontrol altına alınmasına karar verilebilir.
ADLİ KONTROL TEDBİRLERİ NELERDİR?
Adli kontrol tedbirleri aşağıdaki şekildedir:
Yurt dışına çıkamamak.
Hakim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak (Karakolda imza atma).
Hakimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde meslekî uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak.
Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü belgesini teslim etmek.
Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tabi olmak ve bunları kabul etmek.
Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hakimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.
Silah bulunduramamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silahları makbuz karşılığında adli emanete teslim etmek.
Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere ayni veya kişisel güvenceye bağlamak.
Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkum edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek.
Konutunu terk etmemek.
Belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemek.
Belirlenen yer veya bölgelere gitmemek.
ADLİ KONTROL ŞARTI NE KADAR SÜRER?
Adli kontrol süreleri aşağıdaki gibidir:
Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde 2 yıl + 1 yıl uzatılabilir.
Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde 3 yıl + 3 yıl uzatılabilir (terör suçlarında + 4 yıl uzatılabilir).
Adli kontrol süreleri, çocuklar bakımından yarı oranda uygulanır.
ADLİ KONTROL ALAN KİŞİ TUTUKLANIR MI?
Adli kontrol hükümlerini isteyerek yerine getirmeyen şüpheli veya sanık hakkında, hükmedilebilecek hapis cezasının süresi ne olursa olsun, yetkili yargı mercii hemen tutuklama kararı verebilir.
Azami tutukluluk süresinin dolması nedeniyle verilen adli kontrol tedbirinin ihlali halinde de tutuklama kararı verilebilir. Ancak, bu durumda tutuklama süresi ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde 9 aydan, diğer işlerde 2 aydan fazla olamaz.
ADLİ KONTROL NASIL SONA ERER?
Adli kontrol kararı; hakim ya da mahkeme tarafından adli kontrol kararının kaldırılmasına karar verilene kadar devam eder.