HIRSIZLIK SUÇU VE CEZASI
Hırsızlık suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Malvarlığına karşı suçlar” başlıklı bölümünde 141 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Kanunun 141. maddesi uyarınca, zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye 1-3 yıl hapis cezası verilir.
Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlali veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikayet aranmaz.
Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikayet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz.
Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
HIRSIZLIK SUÇU NİTELİKLİ HALLER
Kanun 142. maddesinde suçun nitelikli halleri ayrı gruplar halinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda, aşağıdaki eşyaların çalınması nitelikli hırsızlık suçunu oluşturmakta olup suçu işleyen kişi hakkında, 3-7 yıl hapis cezasına hükmolunur:
Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya.
Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında.
Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında.
Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında.
Suçun aşağıdaki şekillerde işlenmesi halinde işleyen kişi hakkında 5-10 yıl hapis cezasına hükmolunur:
Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak.
Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle.
Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak.
Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle.
Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle.
Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak.
Büyük veya küçük baş hayvan hakkında.
Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında.
Suçun, elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
Kanunun 143. maddesinde ise hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek cezanın yarı oranında artırılacağı belirtilmiştir.
Kanunun 144. maddesinde suçun daha az cezayı gerektiren halleri düzenlenmiştir. Bu doğrultuda suçun aşağıdaki şekillerde işlenmesi halinde kişi hakkında, şikayet üzerine, 2 ay - 1yıl hapis veya adli para cezasına hükmolunur:
Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde işlenmesi.
Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla.
Kanunun 167. maddesi uyarınca hırsızlık suçunun aşağıdaki kişilerin zararına işlenmesi halinde kişiye ceza verilmez:
Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin.
Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın.
Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin.
Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
Suçun, sıvı veya gaz halindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, 5-12 yıl hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve 10000 güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması halinde, yukarıdaki hükümlere göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
HIRSIZLIK SUÇU MALIN DEĞERİNİN AZLIĞI
Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
HIRSIZLIK SUÇU ETKİN PİŞMANLIK
Hırsızlık suçu tamamlandıktan sonra ave fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.
Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir.
Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, ayrıca mağdurun rızası aranır.