BORSADA MANİPÜLASYON SUÇU VE CEZASI

Günlük dilde manipülasyon suçu olarak adlandırılan borsadaki yapay işlem hareketleri, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. maddesinde piyasa dolandırıcılığı suçu olarak adlandırılmıştır.

Piyasa dolandırıcılığı suçu yani borsa manipülasyon suçu, ceza hukuku bakımından teknik bir suçtur. Piyasa dolandırıcılığı suçundan yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda SPK'nın düzenlediği rapor söz konusu olduğundan ve mahkemece bilirkişi raporu da tanzim ettirilebileceğinden bu raporların iyi incelenmesi ve piyasa açısından değerlendirilmesi gerekir. 

Piyasa dolandırıcılığı suçunda, piyasadaki doğal hareketlerin tanımı yapılmalı ve SPK'da yer alan suçun unsurlarının somut olayda gerçekleşip gerçekleşmediğinin bu kapsamda incelenmesi gerekir. 

Bu nedenle de piyasa dolandırıcılığı suçundan yapılan yargılamalarda piyasa hareketlerine de hakim olunması oldukça önem arz etmektedir. Bu kapsamda finansal okuryazarlık seviyesini de aşar şekilde bizzat finansal piyasaların (hisse senetleri, türev piyasalar (VİOP), forex, emtia vs.) içinde bulunmuş olmak suçun düzenlenme amacının kavranması ve savunma geliştirilmesi açısından çok önemlidir. 

İŞLEM BAZLI PİYASA DOLANDIRICILIĞI

Kanun hükmü uyarınca, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat değişimlerine, arz ve taleplerine ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandırmak amacıyla alım veya satım yapanlar, emir verenler, emir iptal edenler, emir değiştirenler veya hesap hareketleri gerçekleştirenler 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. Ancak, bu suçtan dolayı verilecek olan adli para cezasının miktarı, suçun işlenmesi ile elde edilen menfaatten az olamaz.

BİLGİ BAZLI PİYASA DOLANDIRICILIĞI

Maddenin ikinci fıkrasında bilgi yoluyla manipülasyon düzenlenmiştir. Bu kapsamda, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.

PİYASA DOLANDIRICILIĞI MANİPÜLASYON SUÇU ETKİN PİŞMANLIK

Suçu işleyen kişi pişmanlık göstererek, 500.000 TLa’den az olmamak üzere, elde ettiği veya elde edilmesine sebep olduğu menfaatin iki katı miktarı kadar parayı, Hazineye; henüz soruşturma başlamadan önce ödediği takdirde, hakkında cezaya hükmolunmaz. Soruşturma evresinde ödediği takdirde, verilecek ceza yarısı oranında indirilir. Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde, verilecek ceza üçte biri oranında indirilir.