YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ
(MEMNU HAKLARIN İADESİ)
Yasaklanmış hakların geri verilmesi konusu, 5352 sayılı Adli Sicil Yasasının 13/A. maddesinde düzenlenmiştir.
Arşiv kaydının silinmesi için, çoğu suç bakımından, yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınmalıdır. Aksi halde arşiv kaydının silinmesi süresi, 15 yıl değil 30 yıl olarak uygulanacaktır. Arşiv kaydının silinmesi hakkındaki yazımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Yasaklanmış hakların geri verilmesine, hükümlünün veya vekilinin talebi üzerine, hükmü veren mahkemenin veya hükümlünün ikametgâhının bulunduğu yerdeki aynı derecedeki mahkemenin karar vermesi gerekir.
Mahkeme, dosya üzerinde inceleme yaparak ya da Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinlemek suretiyle karar verebilir. Yasaklanmış hakların geri verilmesi talebi üzerine mahkemenin verdiği karara karşı, hükümle ilgili olarak Ceza Muhakemesi Kanununda öngörülen kanun yoluna başvurulabilir. Yani, yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin kararın konusu olan ceza hükmü, istinafa tabiyse istinaf, temyize tabiyse temyiz yasa yoluna başvurulabilir.
Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının verilebilmesi için iki koşul aranır:
- Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren 3 yıllık bir sürenin geçmiş olması.
- Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması.
Bu koşulların varlığı halinde mahkeme, ek kararla yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı verir. Hükümlü de bu kararla, suçun arşiv kaydına alınmasından itibaren 15 yıl geçmesi halinde, kaydın silinmesi başvurusunda bulunabilir.
Ceza Yasamızın 53/5 ve 53/6. maddelerinde, infazdan sonra başlamak üzere bazı hak yoksunluklarına karar verilebileceği öngörülmüştür. Yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin düzenlemede bu fıkra hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiştir. Buna göre, infaz tarihinden itibaren 3 yıllık bir süre geçmiş olsa dahi 53/5 ve 53/6 hükmü uygulanmış ve bu süreler geçmemişse, yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı verilemez.