KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA NEDİR?

Kamulaştırmasız el atma; adından da anlaşılacağı gibi, idarenin, kamulaştırma şartları veya kararı olmadan kişinin özel mülkiyetine el atmasıdır. Bu anlamda, idarenin bu eylemi yani kamulaştırmasız el atma haksız fiilin bir türüdür. Haksız fiil konusundaki yazımıza “haksız fiil” adresinden erişilebilir.

Bilindiği üzere herkes mülkiyet hakkına sahiptir. Mülkiyet konusundaki yazılarımıza, “mülkiyet” ve “mülkiyetin kapsamı” adreslerinden erişilebilir.

Kamulaştırma ise belirli şartlar dahilinde devletin, özel mülkiyette bulunan bir taşınmaza el atması, kendi mülkiyetine geçirmedir. Kamulaştırma konusundaki yazımıza “kamulaştırma nedir” adresinden ulaşılabilir. 

Bu nedenlerle kamulaştırmasız el atma hukuka aykırıdır. 

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA DAVASI

Kişinin taşınmazına Devletin kamulaştırmasız şekilde el atması sonucu çeşitli hukuki seçenekler mevcuttur.

Kişi; mülkiyet hakkı kapsamında taşınmaza el atılmasının önlenmesi dava edebilir. Zira, idare burada haksız işgalci konumundadır.

Kişi; el atmanın önlenmesi yerine taşınmazın bedelini talep edebilir. 

Yukarıdaki davalarda veya ayrı olarak ecrimisil (haksız işgal) tazminat davası açılabilir. Ecrimisil konusundaki yazımıza da “ecrimisil” adresinden erişilebilir.

Bu dava, el atan ilgili kamu idaresine karşı, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde açılır.

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA BEDELİ NASIL HESAPLANIR?

Kamulaştırmasız el atma bedeli, kamulaştırma hükümlerinin kıyasen uygulanması yoluyla hesaplanır. Yani kamulaştırmada nasıl taşınmazın bedeli; taşınmazın konumu, niteliği, imar durumu, emsal satışlar vs. unsurlar kapsamında hesaplanıyorsa kamulaştırmasız el atma davasında da bu şekilde taşınmazın bedeli hesaplanır.

Ayrıca, kamulaştırmasız el atma davalarında kamulaştırma bedeli beraberinde geçmiş işgale dayalı (genellikle geçmiş kira bedeli tutarında) tazminat talep edilir. 

Kamulaştırmasız el atma haksız fiil olduğundan uygulanacak faiz yasal faizdir.

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA DAVALARI NE KADAR SÜRER?

Kamulaştırmasız el atma davalarında; tapu kayıtları ve diğer ilgili kayıtlar gerekli yerlerden mahkeme dosyasına getirtilir. Taşınmazın değeri ve emsal kira bedelinin tespiti amacıyla taşınmazda keşif yapılır ve bilirkişi raporu düzenlenir. Buradaki bedele itiraz halinde tekrar rapor alınabilir. Bu nedenle diğer taşınmaz davaları gibi kamulaştırmasız el atma davaları da biraz usun sürebilir. Mahkemelerin iş yükü de yargılama süresini etkiler. Sonuç olarak, İstanbul'da görülen bir kamulaştırmasız el atma davasının ortalama 1,5-2 yıl süreceği söylenebilir.